De eerste neger – Rudie Kagie
Nu de USA een gekleurde president heeft is het weer een actueel onderwerp; discriminatie op huidskleur en waarom die in bepaalde landen en tijden erger is dan elders. Een van de leuke dingen van internet is dat je en discussie ergens over kan hebben en dan gelijk de feiten kan gaan opzoeken, wat soms tot verrassende ontdekkingen leidt.
Is het ergens niet enorm ironisch dat de eerste kleurlingen in Amerika werden gezien als contractarbeiders (indentured servants) die na een aantal jaren hun vrijheid herkregen en dat een van deze zwarte kolonisten in een rechtzaak voor elkaar kreeg dat zijn zwarte arbeider de eerste offiële slaaf van Amerika werd?
Ik wist niet dat wij in Nederland de eerste zwarte dominee hadden begin achttiende eeuw. Ik was ook verrast te lezen dat we al in 1903 een zwarte minister hadden. Tegelijkertijd weet ik uit mijn jeugdjaren dat Surinamers erg gediscrimineerd werden in Nederland.
Daarom kocht ik het boek ‘de eerste neger’ van Rudie Kagie. Daarin beschrijft hij de ervaringen van deze bevolkingsgroep in Nederland, van eeuwen gezien worden als bezienswaardigheid en exotisch tot de discriminatie eind vorige eeuw en stipt nog net aan dat de discriminatie zich nu heeft verplaatst naar bevolkingsgroepen die zich nog weer later in grote getalen in Nederland hebben gevestigd.
Hij bespreekt vooral de levens van een aantal bekendere figuren, maar blijft wat mij betreft erg oppervlakkig en springt nogal van de hak op de tak. Het is grappig en confronterend om te lezen over hoe alle Surinamers hier muzikant of bokser werden omdat het stereotype voorschreef dat ze daar goed in waren. Hoe zwarter hoe beter; lichtgekleurde Surinamers hadden het zwaarder in hun muzikale en/of sportieve loopbaan. Maar je gaat je niet echt inleven, het boek boeit niet echt.
Ik vind het een interessant onderwerp en dus interessant om te lezen. Als een opeenvolging van anecdotes en verhalen is het een aardig boek en het geeft wel een duidelijker beeld dan ik daarvoor had. De stijl is vlot en makkelijk leesbaar. Maar analyse en conclusies zijn nauwelijks aanwezig en het blijft een afstandelijk verhaal.
Haarlems weer
7 Comments
Op de middelbare school heb ik me steeds verbaasd over hoe weinig we bij geschiedenis over onze koloniën te leren kregen. Suriname leek wel helemaal niet te bestaan. Als je er meer over wilde weten, kon je dat zelf gaan uitpluizen. Ook een vorm van discriminatie die nog wel eens vergeten wordt.
Indonesie heb ik nog wel een beetje gehad, maar van Suriname wist in inderdaad helemaal geen klap – en van de geschiedenis van slavernij ook niet trouwens.
Het is heeeeel lang geleden dat ik op de lagere school zat. Daar heb ik ooit mijn eerste neger in het echt gezien. Daarvoor misschien eens wat foto’s van de Zending, en uiteraard de stereotiepe tekeningen van zwarte mensen met hele dikke lippen. Vaag ligt mij iets bij van een demonstratie hoe hij een emmer water op zijn hoofd droeg, op een soort ring die gevouwen was van een theedoek.
Voor discriminatie heb je volgens mij een herkenbare groep nodig die groot genoeg is om “overal” zichtbaar te zijn. Tot dat moment zijn het exotische individuën…
ja, dat is ook wat uit dit boek naar voren komt.
In tegenstelling tot Marbel vond ‘De eerste neger’ wél een heel boeiend en meeslepend boek. ‘s Avonds om 10 uur begon ik met lezen, pas om half 4 ‘s nachts sloeg ik de laatste pagina om! Wat me het meest raakte was dat Kagie niet blijft steken in cliché’s en het beschrijven van bekende zwarte heldenlevens zoals dat van Donald Jones e.d., maar dat hij ook oog heeft voor het lot van de onderklasse: de gewone man uit Suriname, die met keihard werken kans zag om zich een plaats in onze samenleving te veroveren. Ik kwam veel schrijnende verhalen in het boek tegen, maar gelukkig heeft de schrijver ook veel gevoel voor humor. Er zit wel degelijk een analytische laag in het boek. Zo was het voor mij echt een eye opener om te lezen hoe zwarte mensen in de jaren twintig en de vroege jaren dertig nog als heel bijzonder werden beschouwd en vaak een voorkeursbehandeling kregen. Het racisme stak pas de kop op naar mate er volgens sommigen te véél Surinamers en Antillianen kwamen. Ik moest meteen denken aan Wilders en trok voor mezelf een parallel tussen diens geblaat over de ‘islamisering van Nederland’ en het gekreun over de instroom van wat indertijd nog rijksgenoten heette.
Hi Brian,
Leuk toch? Verschillende meningen? Dat maakt het voor de potentiële lezer ook fijner om te bedenken of zhij het boek wil lezen, omdat het zwaartepunt van de ene lezer anders licht dan dat van de andere lezer.
Blij dat je er zo van hebt genoten. Ik heb het een leuk genoeg boek gevonden om door te geven aan familieleden die een partner hebben met een overvloed aan pigment 😉